Özel hastanelerin serbest meslek erbabı doktorlara yaptığı ödemelerin vergisel niteliği – Ücret mi, Serbest Meslek Kazancı mı?
Olayın Özeti:
Özel hastane işletmeciliği yapan bir şirket, anlaşmalı olduğu serbest meslek erbabı doktorlara hastalarına sundukları sağlık hizmetleri karşılığında ödeme yapmaktadır. Vergi idaresi, bu ödemelerin ücret niteliğinde olduğu ve gelir vergisi stopajına tabi tutulması gerektiği gerekçesiyle şirkete ziyaa uğratılmış gelir (stopaj) vergisi ve cezası tarh etmiştir.
Vergi Mahkemesi ve Bölge İdare Mahkemesi, doktorlara yapılan ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı yönünde karar vererek davayı reddetmiştir.
Ancak, Danıştay farklı bir değerlendirmede bulunmuştur.
Danıştay’ın Kararı:
- Gelir Vergisi Kanunu’na göre hem ücret hem de serbest meslek kazancı, emeğe dayalı gelir unsurlarıdır.
- Aralarındaki fark, emek ilişkisi ve bağımlılık unsurundadır.
- Bir işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışılıyorsa ücret,
- Kendi nam ve hesabına, şahsi sorumluluk altında çalışılıyorsa serbest meslek kazancı söz konusudur.
- Uyuşmazlık konusu dönemde, özel hastanelerde serbest meslek erbabı olarak çalışan doktorların gelirlerinin hangi gelir unsuruna girdiğine ilişkin açık bir yasal düzenleme bulunmamaktaydı.
- Ancak, 7394 sayılı Kanunla GVK’nın 66/2. maddesine eklenen bent ile bu belirsizlik giderilmiş, özel sağlık kuruluşlarında serbest meslek faaliyeti yürüten doktorların gelirlerinin serbest meslek kazancı olduğu açıkça düzenlenmiştir.
Sonuç:
Danıştay, özel hastane ile doktor arasında işçi-işveren ilişkisi bulunmamasıdurumunda doktorlara yapılan ödemelerin serbest meslek kazancı olarak kabul edilmesi gerektiğine hükmetti. Bu nedenle, hastane tarafından yapılan ödemeler üzerinden gelir vergisi stopajı yapılmaması hukuka uygundur.
Karar Sonucu:
Danıştay, alt derece mahkemeleri kararlarını kaldırarak davanın kabulüne ve re’sen salınan ziyaı cezalı gelir (stopaj) vergisi tarhiyatının kaldırılmasına karar verdi.
Değerlendirme:
Bu karar, özel sağlık kuruluşları ile bağımsız çalışan doktorlar arasındaki vergisel ilişkinin niteliğini netleştiren ve uygulamada tereddütleri gideren emsal nitelikli bir içtihatolarak değerlendirilmektedir.
