Türkiye’de sağlık çalışanlarının üçte birini oluşturan hemşireler, sağlık sisteminin omurgasını oluşturuyor. Ancak yönetim ve karar mekanizmalarında temsil oranları yok denecek kadar az. Uzmanlar, hemşirelerin sistemin yönetiminde söz sahibi olması gerektiğini vurguluyor.
Türkiye’de sağlık çalışanlarının %33’ünü hemşireler oluşturuyor. Buna rağmen yönetim kademelerinde hemşirelerin temsil oranı son derece düşük. 2011 yılında “başhemşirelik” unvanının kaldırılmasıyla birlikte hemşireler, karar alma süreçlerinden büyük ölçüde uzaklaştırıldı.
Oysa hemşireler; hasta bakım sürecini yöneten, tedavinin kritik aşamalarında görev yapan ve sağlık hizmetinin sürekliliğini sağlayan profesyoneller olarak sistemin bel kemiğini oluşturuyor.
OECD ortalamasının çok gerisindeyiz
OECD verilerine göre 1000 kişiye düşen hemşire sayısı ortalama 9,2 iken, Türkiye’de bu oran yalnızca 2,9. Bu durum, Türkiye’de hemşirelerin diğer ülkelere kıyasla üç kat daha fazla hastaya bakmak zorunda kaldığı anlamına geliyor. Buna rağmen hemşireler, daha düşük ücretlerle çalışıyor ve karar mekanizmalarında söz hakkına sahip olamıyor.
Akademik olarak donanımlı ama yönetimde yoklar
Türkiye’de hemşirelerin %70’i lisans, %12’si yüksek lisans mezunu. Buna karşın liyakat esaslı atamaların yapılmaması, sendikal baskılar ve yönetim süreçlerinden dışlanma nedeniyle hemşireler mesleki olarak geri planda kalıyor.
Uzmanlara göre bu durum, sadece hemşirelerin değil, sağlık sisteminin bütününün verimliliğini olumsuz etkiliyor.
“Sağlık sistemi, ancak hemşirelerle birlikte yönetilirse güçlü olabilir. Karar mekanizmalarında hemşirelerin etkin biçimde yer alması, hem hizmet kalitesini hem de hasta güvenliğini artıracaktır.”
Çözüm: Liyakat, birlik ve temsil
Hemşirelerin sektörde hak ettiği değeri görmesi için önerilen başlıca adımlar şunlar:
Hemşireler Birliği’nin güçlendirilmesi
Liyakat esaslı görevlendirmeler
Hukuki ve mesleki destek sağlanması
Karar mekanizmalarında etkin temsil
Hemşirelerin sesi duyulmadan sağlıkta gerçek bir dönüşümün mümkün olmayacağı vurgulanıyor.
