ANKARA — 2005 yılında 4(a) sigortalısı olarak işe başlayan ve 2013 yılında memuriyet görevine başlayan vatandaşlar için emeklilik statüsü konusunda kritik uyarılar geldi. Sigortalılık sürelerini isteğe bağlı olarak ödemek isteyen memurların statülerinin değişebileceği, memurluk hizmetlerinin esnaf statüsünde sayılacağı bildirildi.
🔹 Durum Örneği
1983 doğumlu ve 2005 yılında ilk kez 4(a) sigortalısı olarak çalışan bir vatandaş, 2013 yılında Radyoloji Teknikeri olarak memuriyet görevine başlamış ve hizmet birleştirmesi yapmış. E-devletten yapılan kontrollerde toplam prim gününün 8095 olduğu, emeklilik için ise yaklaşık 4 yıl 6 ay kaldığı görülüyor. Kişi, planladığı 1 yıl ücretsiz izni borçlanıp ödeyecek, ardından istifa ederek kalan süreyi isteğe bağlı sigortalılık kapsamında ödemek istiyor.
Vatandaşın sorduğu başlıca iki soru:
- İsteğe bağlı sigortalılık süresince memur statüsünün değişip değişmeyeceği,
- 25 yıl hizmet ve prim gününe dair zorunluluklar.
🔹 İsteğe Bağlı Sigortalılık ve Statü
5510 sayılı Kanun kapsamında memurlar, isteğe bağlı sigortalı olabilir ancak bu süre esnaf (4/b) statüsünde sayılır. Yani memurluktan ayrılıp isteğe bağlı sigortalılık sistemi devam ettirildiğinde:
- Memurluk statüsü korunmaz,
- Emeklilik ikramiyesi memurluk üzerinden alınamaz,
- Son statü, memur yerine esnaf statüsü olarak değerlendirilir.
Uzmanlar, 2008 öncesi farklı statülerde çalışmış olanlar için ise son 7 yıl hizmet kuralının (1260 gün) önemine dikkat çekiyor. Buna göre, memuriyetten ayrıldıktan sonra isteğe bağlı sigortalılık 1260 günü aşarsa, emeklilik memur statüsünde değil esnaf statüsünde gerçekleşir.
🔹 Hizmet Birleştirme Kuralları
- 1 Ekim 2008’den önce farklı statülerde çalışmış kişilerde, hizmet birleştirme 2829 sayılı Kanun kapsamında yapılır.
- 1 Ekim 2008’den sonra ilk kez çalışan memurlar için 5510 sayılı Kanun madde 53hükümleri geçerlidir.
- Hizmet sürelerinin toplamında en fazla geçen statü esas alınır.
Örneğin, 2005’te işçi olarak çalışmaya başlayan ve 2013’te memur olan kişiler, tüm hizmet süreleri birleştirilse dahi, isteğe bağlı sigortalılık süresi esnaf statüsü olarak değerlendirilir.
🔹 Emeklilik Şartları
Vatandaşın mevcut durumu için emeklilik şartları:
- 25 yıl hizmet ve yaş koşulu (60 yaş) aranıyor,
- Toplam 9000 gün prim ödenmesi zorunlu,
- İsteğe bağlı sigortalılık süresi esnaf statüsünde sayıldığı için memurluk hizmet süresi kısmen etkilenir.
Uzmanlar, isteğe bağlı sigortalılık süresinin 1259 gün veya daha kısa tutulmasıdurumunda memur statüsünde emeklilik şansı olabileceğini belirtiyor. 1260 gün ve üzeri ise memur statüsü kaybolacak ve emeklilik şartları esnaf statüsüne göre belirlenecek.
🔹 Pratik Öneriler
- Memuriyet süresi boyunca kazanılan hizmet süreleri, isteğe bağlı sigortalılık ile statü değişikliğine yol açabilir,
- Son statü memur yerine esnaf olacağı için emekli ikramiyesi memurluk üzerinden hesaplanamaz,
- Prim ödeme planı yaparken son 7 yıl kuralı ve toplam prim gün sayısı dikkate alınmalı.
Uzmanlar, isteğe bağlı sigortalılık süresinin ödenmesinin, emeklilik planlamasında stratejik olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
🔹 Sonuç
5510 sayılı Kanuna tabi memurlar için isteğe bağlı sigortalılık, memurluk statüsünde sayılmaz ve hizmet esnaf statüsünde değerlendirilir. Memuriyetten ayrılıp isteğe bağlı sigortalılık kapsamında prim ödemek isteyen vatandaşların, son statü ve prim gün sayısı konularına dikkat etmesi gerekiyor. Aksi takdirde memurluk üzerinden emeklilik hakkı ve ikramiyesi kaybolabilir.
Emeklilik planlaması yapacak memurlar, prim gün sayısını, son statüyü ve borçlanılacak süreleri detaylı şekilde hesaplamalı, gerektiğinde uzman desteği almalıdır.
