İş yerinde kendinizi değersiz, yalnız, köşeye sıkışmış ve çaresiz hissettiğiniz durumlarda mobbing yani psikolojik tacizle karşı karşıya olabilirsiniz. Bu rehber hem hemşireler hem de tüm sağlık çalışanları için yol gösterici nitelikte hazırlanmıştır.
1. Mobbing Nedir?
Mobbing, iş yerinde bir kişiye yönelik uzun süreli, tekrarlayan psikolojik baskıdır. Amaç kişiyi yıldırmak, itibarsızlaştırmak veya işten uzaklaştırmaktır.
Başlıca örnekler:
- Sürekli küçük düşürme, eleştirme
- Dışlama, yok sayma
- Anlamlı görevlerden mahrum bırakma
- Aşırı ve haksız nöbet yükleme
- Yalnız bırakma veya susturma
- Sağlık, onur ve mesleğinize zarar veren davranışlar
2. Mobbing Ne Değildir?
- Tek seferlik tartışma veya bağırma
- Nesnel ve makul uyarılar
- Disiplin işlemleri veya normal servis yönetimi
Yani iş yerinde ara sıra yaşanan anlaşmazlıklar mobbing olarak değerlendirilmez.
3. Mobbingi İspatlamak İçin Deliller
Hemşireler ve sağlık çalışanları için en önemli deliller:
- Nöbet çizelgeleri, tatil ve gece nöbetleri (hep sizde mi?)
- Haksız tutanaklar, sık sık savunma çağrıları
- WhatsApp, SMS, e-posta yazışmaları
- Sürgün veya tadilat görevlendirme yazıları
- Psikiyatri raporları, ilaç düzenlemeleri, istirahat belgeleri
- Her olayın tarih ve saatini yazarak tutulduğu mobbing günlüğü
Bu belgeler, iş yerinde yaşanan sistematik baskının kanıtı için kritik öneme sahiptir.
4. Hukuki Çerçeve ve Cezalar
- Türk Borçlar Kanunu Madde 417: İşveren, mobbinge karşı çalışanı korumak zorundadır. “Ben karışmam” diyemez.
- İş Kanunu: İş ilişkisinin çekilmez hale gelmesi durumunda haklı fesih ve kıdem tazminatı hakkı doğar.
- Türk Ceza Kanunu: Hakaret, tehdit ve eziyet gibi durumlarda ceza davası açılabilir.
5. Nerelere Başvurabilirsiniz?
- Kurum içi başvurular: Dilekçe, EBYS üzerinden resmi kayıt
- Sendikalar ve mesleki örgütler
- CİMER başvurusu (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi)
- ALO 170 ve psikolog desteği
- Resmî kayıtlar ve savcılık başvurusu
- Mahkeme yolu, gerekirse iş mahkemesi
6. Unutmayın
- Yalnız değilsiniz.
- Yaşadıklarınız abartı değil, sistematik baskının bir göstergesidir.
- Her olayın kaydını tutmak, haklarınızı korumanın en güçlü yoludur.
